Κάποτε πρέπει να ορίζουμε για τί μιλάμε, να γινόμαστε κάπως συγκεκριμένοι. Πάρτε, για παράδειγμα, την "Ελληνική" Οικονομική Κρίση. Όχι την "παγκόσμια", του "συστήματος, της ΕΖ, κλπ. αλλά την Ελληνική. ¨Οχι οτι οι άλλες, γενικώτερες, κρίσεις δέν είχαν, και έχουν επιπτώσεις στην Ελληνική, αλλά ποιά είναι τα ενδογενή στοιχεία της, που την κάνουν βαθύτερη απο όσο θα ήταν ή , ακόμη καλύτερα, πώς αυτά τα ενδογενή στοιχεία της μπορούν να αντιμετωπιστούν ώστε η κρίση να μετριαστεί.
¨Εχει πλέον τεκμηρειωθεί οτι δύο κύριες εξελίξεις, κατά την πρίν το '07/08 περίοδο, είχαν αντίκτυπο στην Ελληνική οικονομία. Αφ'ενός η μεγάλη Πιστωτική Επέκταση, και αφ'ετέρου η λανθασμένη εκτίμηση οτι το κρατικό χρέος χώρας της ΕΖ ήταν σχεδόν ιδίου ρίσκου με το χρέος όποιας άλλης.
Τα δύο αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα τον εύκολο και φτηνό δανεισμό του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού τομέα (Τράπεζες, Επιχειρήσεις, Νοικοκυριά). Ο Κρούγκμαν μιλάει για "φούσκα" όταν υπάρχει υπέρμετρη δαπάνη.(http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/10/20/bubble-bubble-conceptual-trouble/).
Βεβαίως κανένας δεν "στρατολογήθηκε" στό βόλεμα του (υπερ)δανεισμού.
Οι κυβερνήσεις απέφευγαν να πάρουν δυσάρεστα φορολογικά μέτρα είτε αύξησης των φορολογικών συντελεστών, είτε διεύρυνσης της φορολογικής βάσης ή ακόμη για την μείωση της φοροαποφυγής. Διαρθρωτικές επεμβάσεις, που θα έκαναν την οικονομία παραγωγικότερη ή/και το κοινωνικό κράτος οικονομικότερο, αφήνονταν για αργώτερα, και.....όποιος ζήταγε, έπερνε!
Η εισροή κεφαλαίων, δανειακών στην περίπτωσή μας, δέν μπορούσε να επηρεάσει την ονομαστική ισοτιμία του νομίσματος, λόγω ΕΥΡΩ, έτσι είχαμε αύξηση της πραγματικής ισοτιμίας (REER) κατά 28% μεταξύ 2000 και 2008. (http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/952-chart-of-the-week-updated-monthly-real-effective-exchange-rates-for-153-countries-and-the-euro-area/). Η ντόπια παραγωγή δέν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις εισαγωγές και οι όποιες ιδιωτικές επενδύσεις στρέφονταν στις υπηρεσίες, εγχώριας κατανάλωσης ενώ ο τουρισμός έχανε ανταγωνιστικότητα.
Οι στρεβλώσεις, όχι μόνο δέν αντιμετωπίζονταν, αλλά χειρωτέρευαν. Κλάδοι απολάμβαναν, και ακόμη απολαμβάνουν οικονομική πρόσοδο πέρα απο την πραγματική συμβολή τους στην οικονομία.
Η κρίση του 07/08 έφερε τέλος στην πιστωτική επέκταση παγκοσμίως και επι πλέον, ειδικά για εμάς, δύο κρίσιμες διαπιστώσεις των αγορών. Η πρώτη ήταν οτι το δημόσιο χρέος χώρας της ΕΖ δέν είναι του ιδίου κινδύνου με όποιας άλλης, και η δεύτερη και σημαντικώτερη, οτι το ύψος και η δυναμική του Ελληνικού χρέους είναι τέτοια που το κάνουν μή βιώσιμο. (π.χ. Rees-Mogg,Νοεμ.2008; http://www.dailyreckoning.com.au/eurozone-european-governments/2008/11/06/ και Eichengreen, Ιαν.2009, http://www.voxeu.org/article/was-euro-mistake )
Η Εσωτερική Υποτίμηση, που είναι σε εξέλιξη απο το 2010, φαίνεται οτι έχει στόχο την μείωση του βιωτικού επιπέδου των Ελλήνων. Αυτή είναι μιά οπτική γωνία. Απο μιά άλλη όμως είναι: "προσαρμογή στο επίπεδο που ήταν πρίν αυξηθεί με μή βιώσιμο τρόπο προς επικράτηση στις εκλογές" (Edward Hugh, http://fistfulofeuros.net/afoe/whom-the-gods-would-destroy/#more-9703)
Η Ελληνική οικονομία φούσκωσε με δανεικά σαν μπαλόνι σε τέτοιο σημείο, που κόντεψε να εκραγεί, να καταρεύσει, να χρεοκοπήσει. Απο το 2010 μπήκε σε, επώδυνη πράγματι, φάση "αποσυμπίεσης".
¨Εχει πλέον τεκμηρειωθεί οτι δύο κύριες εξελίξεις, κατά την πρίν το '07/08 περίοδο, είχαν αντίκτυπο στην Ελληνική οικονομία. Αφ'ενός η μεγάλη Πιστωτική Επέκταση, και αφ'ετέρου η λανθασμένη εκτίμηση οτι το κρατικό χρέος χώρας της ΕΖ ήταν σχεδόν ιδίου ρίσκου με το χρέος όποιας άλλης.
Τα δύο αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα τον εύκολο και φτηνό δανεισμό του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού τομέα (Τράπεζες, Επιχειρήσεις, Νοικοκυριά). Ο Κρούγκμαν μιλάει για "φούσκα" όταν υπάρχει υπέρμετρη δαπάνη.(http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/10/20/bubble-bubble-conceptual-trouble/).
Βεβαίως κανένας δεν "στρατολογήθηκε" στό βόλεμα του (υπερ)δανεισμού.
Οι κυβερνήσεις απέφευγαν να πάρουν δυσάρεστα φορολογικά μέτρα είτε αύξησης των φορολογικών συντελεστών, είτε διεύρυνσης της φορολογικής βάσης ή ακόμη για την μείωση της φοροαποφυγής. Διαρθρωτικές επεμβάσεις, που θα έκαναν την οικονομία παραγωγικότερη ή/και το κοινωνικό κράτος οικονομικότερο, αφήνονταν για αργώτερα, και.....όποιος ζήταγε, έπερνε!
Η εισροή κεφαλαίων, δανειακών στην περίπτωσή μας, δέν μπορούσε να επηρεάσει την ονομαστική ισοτιμία του νομίσματος, λόγω ΕΥΡΩ, έτσι είχαμε αύξηση της πραγματικής ισοτιμίας (REER) κατά 28% μεταξύ 2000 και 2008. (http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/952-chart-of-the-week-updated-monthly-real-effective-exchange-rates-for-153-countries-and-the-euro-area/). Η ντόπια παραγωγή δέν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις εισαγωγές και οι όποιες ιδιωτικές επενδύσεις στρέφονταν στις υπηρεσίες, εγχώριας κατανάλωσης ενώ ο τουρισμός έχανε ανταγωνιστικότητα.
Οι στρεβλώσεις, όχι μόνο δέν αντιμετωπίζονταν, αλλά χειρωτέρευαν. Κλάδοι απολάμβαναν, και ακόμη απολαμβάνουν οικονομική πρόσοδο πέρα απο την πραγματική συμβολή τους στην οικονομία.
Η κρίση του 07/08 έφερε τέλος στην πιστωτική επέκταση παγκοσμίως και επι πλέον, ειδικά για εμάς, δύο κρίσιμες διαπιστώσεις των αγορών. Η πρώτη ήταν οτι το δημόσιο χρέος χώρας της ΕΖ δέν είναι του ιδίου κινδύνου με όποιας άλλης, και η δεύτερη και σημαντικώτερη, οτι το ύψος και η δυναμική του Ελληνικού χρέους είναι τέτοια που το κάνουν μή βιώσιμο. (π.χ. Rees-Mogg,Νοεμ.2008; http://www.dailyreckoning.com.au/eurozone-european-governments/2008/11/06/ και Eichengreen, Ιαν.2009, http://www.voxeu.org/article/was-euro-mistake )
Η Εσωτερική Υποτίμηση, που είναι σε εξέλιξη απο το 2010, φαίνεται οτι έχει στόχο την μείωση του βιωτικού επιπέδου των Ελλήνων. Αυτή είναι μιά οπτική γωνία. Απο μιά άλλη όμως είναι: "προσαρμογή στο επίπεδο που ήταν πρίν αυξηθεί με μή βιώσιμο τρόπο προς επικράτηση στις εκλογές" (Edward Hugh, http://fistfulofeuros.net/afoe/whom-the-gods-would-destroy/#more-9703)
Η Ελληνική οικονομία φούσκωσε με δανεικά σαν μπαλόνι σε τέτοιο σημείο, που κόντεψε να εκραγεί, να καταρεύσει, να χρεοκοπήσει. Απο το 2010 μπήκε σε, επώδυνη πράγματι, φάση "αποσυμπίεσης".
No comments:
Post a Comment